ن ایرانی که بهتر است بگوییم بانو و کدبانوی ایرانی که چراغ خانه است از گذشته در ایران مایه افتخار ایرانیان بوده اند. بانوانی چون آرتمیس، کاساندان، آناهیتا، ماندانا و . ن تاریخساز ایرانی بوده اند.
کاساندان، کاسادان یا کَساندان، نام همسر رسمی و محبوب کوروش بزرگ از تبار هخامنشیان بود. از پدرش به نام فرناسپ و برادرش به نام اوتانا یاد شده‌است.
آناهیتا، نام یکی از الهه های آریائی و دختر اهورامزدا و اسپندارمذ است که ایزدی زیبا، بلندبالا و دلیر با بازوان سپید توصیف شده است. آناهیتا فرشته موکل بر آب (الهه آب)، باران، فراوانی، برکت، باروری، شویی، عشق، مادری، زایش، پیروزی و ستاره ناهید (سیاره زهره یا ونوس) است.
ماندانا، اسم دختر با م، دختر آستیاگ (استیاک) اخرین پادشاه ماد بود که سپس به همسری کمبوجیه یکم درآمد. کمبوجیه از خانواده‌ای پارسی (که فرمانبردار مادها بودند) و شخصی ملایم و آرام بود. از این ازدواج فرزندی پا به گیتی گذاشت که او را کوروش نام نهادند.
آتنا اسم دختر با آ، دراسطوره‌های یونان الههٔ نگهبان شهر آتن (پایتخت یونان) بود و نام آتن را به افتخار او این چنین نامیدند. او الههٔ عقل و خرد، استراتژی جنگ، زیبایی، ادبیات، کشاورزی، شهر نشینی و صنایع دستی در یونان باستان محسوب می شد. آتنا دختر زئوس و متیس بود.
آرتمیس چهره ای شگفت انگیز در تاریخ ایران باستان است. او نخستین بانویی است که در سمت فرماندهی نیرومند ترین نیروی دریایی جهان، عضو شورای عالی دفاعی و وزارت جنگ و وزارت دفاع هخامنشیان و همچنین فرماندهی سپاه غربی ایران مستقر در کاریه (کاریا) انجام وظیفه میکرد. در سال ۴۸۴ پیش از میلاد هنگامی که فرمان بسیج دریایی برای شرکت در جنگ با یونان از سوی خشایارشاه صادر شد، آرتمیس یکی از فرمانروایان سرزمین کاریه (یکی از بخشهای سوریه کنونی) با ۵ فروند کشتی جنگی که خود فرماندهی آنها را در دست داشت به نیروی دریایی ایران (گارد جاویدان) پیوست.
دیانا (دایانا) اسم دختر با د، در نزد رومیان قدیم الهۀ ماه و جنگل‌ها و حامی ن در هنگام زاییدن است. او را به‌صورت زنی که لباس صیادان در تن و کمان و جعبۀ تیری در دست داشت مجسم می‌ساختند.
توضیحات بیشتر: اسم ن تاریخ ایران
درباره این سایت